gitai-adhyaya-satava
ग्रंथ : गीताई
|| गीताई-अध्याय सातवा ||
श्री भगवान्‌ म्हणाले
प्रीतीने आसरा माझा घेउनी योग साधित | जाणशिल्र कसे ऐक समग्र मज निश्‍चित ॥ १ ॥
विज्ञानासह ते ज्ञान संपूर्ण तुज सांगतो । जे जाणूनि पुढे येथे जाणावेसे न राहते ॥२॥
बक्षावधींत एखादा मोक्षारथ झटतो कधी । झटणाऱ्यांत एखादा तत्त्वता जाणतो मज ॥ 3॥
पृथ्वी आप तसे तेज वायु आकाश पाचवे | मन बुद्धि अहंकार अशी प्रकृति अष्ट-धा ॥४॥
ही झाली अपरा माझी दुसरी जाण ती परा । जीव-रूपे जिने सारे जग हे धरिले असे ॥५ ॥
ह्या दोहींपासुनी भूते सगळी जाण निर्मिली । साऱ्या जगास तद्‌-दवारा मूळ मी आणि शेवट ॥ ६ ॥
दुसरे तत्त्व नाही चि काही माझ्या पलीकडे । ओविले सर्व माझ्यात जसे धग्यामधे मणि ॥७ ॥
पाण्यात रस मी झालो चंद्र-सूर्यी प्रकाश मी । ओं वेदी शब्द आकाशी पुरुषी पुरुषार्थ मी ॥ ८ ॥
मी पुण्य-गंध पृथ्वीत असे अग्नीत उष्णता । प्राणि-मात्रात आयुष्य तपो-वृद्धांत मी तप ॥९ ॥
सर्व भूतांत जे बीज ते मी जाण सनातन । बुद्धिमंतांत मी बुद्धि तेजस्व्यांत हि तेज मी ॥ १० ॥
वैराग्य-युक्‍त निष्काम बळवंतांत मी बळ । राहे धरूनि धर्मास ती मी भूतांत वासना ॥ ११ ॥
माझ्यातूनि तिन्ही झाले सात्त्विकादिक भाव ते । परी त्यांत न मी राहे ते चि माझ्यांत राहती ॥ १२ ॥
ह्या गुणात्मक भावांनी विश्व मोहूनि टाकिले । ज्यामुळे मी न जाणू ये गुणातीत सनातन ॥ १३ ॥
माझी ही त्रिगुणी दैवी माया न तरवे कुणा । कासेस लागले माझ्या ते चि जाती तरूनिया ॥ १४ ॥
हीन मूढ दुराचारी माझा आश्रय सोडिती । मायेने भ्रांत होऊनि आसुरी भाव जोडिती ॥ १५ ॥
भक्‍त चौघे सदाचारी भजती मज अर्जुना | ज्ञानी तसे चि जिज्ञासु हितार्थी आणि विव्हल ॥ १६ ॥
ज्ञानी वरिष्ठ सर्वात नित्य-युक्‍त अनन्य जो । अत्यंत गोड मी त्यास तो हि गोड तसा मज ॥ १७ |
उदार हे जरी सारे ज्ञानी तो मी चि की स्वये । जोडला स्थिर माझ्यात गति अंतिम पाहुनी ॥ १८ ॥
अनेक जन्म घेऊनि पावला शरणागति । विश्व देखे वासुदेव संत तो बहु दुर्नभ ॥ १९ ॥
भ्रमले कामना-ग्रस्त धुंडिती अन्य दैवते । स्वभाव-वश होऊनि तो तो नियम पाळिती ॥ २० ॥
श्रद्धेने ज्या स्वरुपास जे भजू इच्छिती जसे । त्यांची ती चि तशी श्रद्धा स्थिर मी करितो स्वये ॥ २१ ॥
त्या श्रद्धेच्या बळाने ते त्या स्वरुपास पूजिती । मग मागितले भोग पावती मी चि नि्मित्रे ॥ २२ ॥
अल्प बुद्धीमुळे त्यांस मिळे फळ अशाश्वत । देवांचे भक्‍त देवांस माझे ते मज पावती ॥ २३ ॥
व्यक्‍त मी हे चि ते घेती बुद्धि-हीन न जाणुनी । अव्यक्त थोर जे रूप माझे अंतिम शाश्‍वत ॥ २४ ॥
वेढिलो योग-मायेने अंधार चि जगास मी । अजन्मा नित्य मी कैसा मूढ कोणी न ओळखे ॥ २५ ॥
झाली जी जी हि होतिल भूते आहेत आज जी । सगळी जाणतो ती मी मज कोणी न जाणती ॥ २६ ॥
राग-दवेषांमुळे चित्ती जडला दूवंदूव-मोह जो । संसारी सगळी भूते त्याने मोहूनि टाकिली ॥ २७ ॥
ज्यांनी झिजविल्रे पाप पुण्य-कर्मे करूनिया | ते दवंद्व-मोह तोडूनि भजती मज निश्चये ॥ २८ ॥
झटती आश्रये माझ्या जरा-मृत्यु गिळावया | ते ब्रम्ह जाणती पूर्ण तसे अध्यात्म कर्म हि ॥ २९ ॥
अधिभूताधिदैवांत अधियज्ञांत जे मज । देखती ते प्रयाणी हि जाणती मज सावध ॥ 3० ॥
