gitai
ग्रंथ : गीताई
गीताई ही आचार्य विनोबा भावे यांनी लिहिलेली भगवद्गीतेची मराठीतली ओवीबद्ध भाषांतराची काव्यकृती आहे, जी मराठी साहित्यात एक मैलाचा दगड मानली जाते. १९३२ साली रचलेली ही रचना केवळ भाषांतर नसून, गीतेच्या गहन तत्त्वज्ञानाला साध्या, सोप्या आणि लयबद्ध मराठीत सामान्य माणसापर्यंत पोहोचवण्याचा एक यशस्वी प्रयत्न आहे. विनोबाजींनी ही रचना आपल्या आईला गीतेचा अर्थ समजावा, या उदात्त हेतूने केली, ज्यामुळे गीताईला एक भावनिक आणि वैचारिक आधार प्राप्त झाला आहे.
गीताईची निर्मिती आणि प्रेरणा –
विनोबा भावे, जे गांधीवादी विचारसरणीचे अनुयायी आणि भूदान चळवळीचे प्रणेते होते, त्यांनी धुळे येथील तुरुंगात असताना गीताईची रचना केली. त्यांच्या आईला, रुक्मिणीमाई यांना, संस्कृतमधील मूळ गीता समजण्यास अवघड वाटत होती.
त्यामुळे विनोबाजींनी गीतेच्या १८ अध्यायांतील ७०० श्लोकांचा अर्थ न बदलता, त्यांना मराठी ओवी छंदात रचले. या रचनेत त्यांनी गीतेच्या तत्त्वज्ञानाला मराठी मातीचा सुगंध दिला, ज्यामुळे सामान्य माणसाला गीतेचा आत्मा समजणे सोपे झाले. गीताईच्या प्रत्येक ओवीतून त्यांनी कर्मयोग, भक्तियोग आणि ज्ञानयोग यांचा सुंदर समन्वय साधला आहे.
