तीर्थक्षेत्र
tirthaksetra-ganapati-pule
|| तीर्थक्षेत्र ||
गणपतीपुळे हे रत्नागिरी जिल्ह्यातील रत्नागिरी तालुक्यात वसलेले एक मनमोहक गाव आहे, ज्याचे क्षेत्रफळ सुमारे २७४.६४ हेक्टर आहे. हे गाव रत्नागिरी शहरापासून सुमारे २५ किलोमीटर अंतरावर आहे, त्यामुळे या ठिकाणाला सहजपणे भेट देता येते.
पर्यटन-
गणपतीपुळे हे रत्नागिरी जिल्ह्यातील एक अतिशय प्रसिद्ध धार्मिक व पर्यटन स्थळ आहे. येथील गणपतीची मूर्ती स्वयंभू असल्याचे मानले जाते. सह्याद्री पर्वतरांगेत वसलेल्या या गणपतीच्या मूर्तीचे वैशिष्ट्य म्हणजे ती नैसर्गिकरित्या तयार झाली आहे.
मंदिराच्या बाजूस असलेल्या पश्चिमेकडील अरबी समुद्रामुळे येथील निसर्गदृश्य अतिशय मनोहारी आहे. मंदिरातील विशेष म्हणजे गणपतीची मूर्ती डोंगराच्या कडेला असल्यामुळे येथे येणाऱ्या भक्तांना संपूर्ण डोंगराला प्रदक्षिणा घालावी लागते. हा प्रदक्षिणामार्ग सुमारे १ किलोमीटर लांबीचा असून, तो नारळ आणि पोफळीच्या झाडांच्या सावलीत, समुद्र किनाऱ्यालगतून जात असल्यामुळे अतिशय रमणीय आहे.
गणपतीपुळे येथील स्वच्छ, विस्तीर्ण वाळूचा किनारा आणि निळाशार समुद्र पर्यटकांना कायमच आकृष्ट करतो. सुट्ट्यांमध्ये येथे पर्यटकांची मोठी गर्दी पाहायला मिळते, कारण या किनाऱ्यावर समुद्रस्नानाचा आनंद लुटता येतो.
महाराष्ट्र राज्य परिवहन मंडळाच्या (एस.टी.) बससेवा मुंबई, पुणे, कोल्हापूर, नाशिक यांसारख्या प्रमुख शहरांमधून गणपतीपुळेपर्यंत थेट सेवा पुरवतात, ज्यामुळे प्रवासही सोयीचा ठरतो.
पर्यटकांच्या सोयीसाठी महाराष्ट्र राज्य पर्यटन विकास महामंडळाचे (एम.टी.डी.सी.) विश्रामगृह येथे उपलब्ध आहे. याशिवाय मंदिरातील पुजार्‍यांच्या घरीही राहण्याची सोय होऊ शकते. वाढत्या पर्यटनामुळे गणपतीपुळे हे धार्मिक तसेच पर्यटनाचे महत्त्वाचे ठिकाण झाले आहे. दरवर्षी हजारो पर्यटक येथे येऊन दर्शन व निसर्गाचा आनंद घेतात.
आसपासची ठिकाणे-
गणपतीपुळेपासून अवघ्या २ किलोमीटर अंतरावर मालगुंड नावाच्या गावात मराठी साहित्य जगतातील एक अग्रगण्य व्यक्तिमत्त्व कवी केशवसुत यांचे स्मारक आहे, जे साहित्यप्रेमी आणि पर्यटकांसाठी एक महत्त्वाचे आकर्षण आहे.
गणपतीपुळे हे रेवस-रेड्डी सागरी महामार्गावर वसलेले आहे. या गावाच्या ऐतिहासिक परंपरेनुसार, गणपतीपुळे आणि त्याच्या आसपासच्या नेवरे, मालगुंड आणि भंडारपुळे या गावांत गणेशोत्सव काळात गणपतीची मूर्ती आणून पूजा केली जात नाही. येथील मान्यता अशी आहे की, गणपतीपुळ्याच्या स्वयंभू लंबोदर गणपतीचीच या साऱ्या क्षेत्रातील प्रमुख गणपती म्हणून पूजा होते.
ही विस्तृत माहिती गणपतीपुळ्याचे धार्मिक आणि पर्यटन महत्त्व अधिक अधोरेखित करते, आणि तीर्थक्षेत्र म्हणून याचे अनन्यसाधारण महत्त्व अधोरेखित करते.