तीर्थक्षेत्र
srikshetra-shuchindram-datta-mandir
|| तीर्थक्षेत्र ||
दक्षिण भारतातील शुचिन्द्रम हे एक प्रसिद्ध धार्मिक स्थळ आहे, जे दत्तात्रेयांच्या उपासनेसाठी ओळखले जाते. कन्याकुमारीकडे जाताना, नारळाच्या हिरव्यागार बागांमधून मार्गक्रमण करत हे शांत गाव आपल्याला भेटते. नांगरकोईलपासून अवघ्या चार मैलांच्या अंतरावर असलेल्या या गावाची महती दूरवरूनच दिसणाऱ्या भव्य गोपूराने ओळखली जाते. गावाच्या आसपासच्या निसर्गसौंदर्यामुळे हे ठिकाण अधिकच मनोहारी वाटते.
शुचिन्द्रमच्या मुख्य मंदिराजवळ एक विशाल पाण्याचा तलाव आहे, ज्याला ‘मंडपम्’ असे म्हणतात. या ठिकाणी विविध देव-देवतांची स्थापना आहे, ज्यामध्ये दुर्गा, गणेश, आणि हनुमान यांच्यासारख्या देवतांचे दर्शन होते. परंतु, या मंदिराचे प्रमुख आकर्षण म्हणजे स्थाणुमल्लअयन यांचे मंदिर. येथे शिव, विष्णू आणि ब्रह्मदेव यांच्या रूपांची सुंदर आणि कलात्मक मूर्ती आहे. मंदिराची स्थापत्यकला आणि चित्रकारी लक्षणीय आहे, आणि १३४ फूट उंचीचे गोपूर पाहताच स्तिमित करणारे आहे. पार्वती, सरस्वती, आणि लक्ष्मी यांच्या मूर्तीही विशेष लक्षवेधी आहेत, तसेच मन्मथ, रती, अर्जुन आणि कर्ण यांच्या मूर्ती देखील येथे पाहावयास मिळतात. नवग्रहांचे कोरीवकाम मंदिराच्या छतावर अत्यंत नजाकतीने करण्यात आले आहे.

स्थान: दक्षिण भारत – नांगरकोईलपासून चार मैलांवर
विशेष: गौपुरे, स्थाणुमल्ल अयन (शिव, विष्णू, ब्रह्मदेव) मंदिर
या मंदिरातील सर्वात प्रसिद्ध मूर्ती म्हणजे १८ फूट उंच हनुमंताची मूर्ती, जी भक्तांचे विशेष आकर्षण ठरते. श्रीदेवी आणि भूदेवी यांच्या विष्णूसहित मूर्तीही भक्तांच्या भावभावनांना उभारी देतात. येथे असलेला नटराजही अतिशय प्रसिद्ध आहे.
मुख्य मूर्ती स्थाणुमल्लअयन या त्रिदेवांची आहे, ज्यांच्याशी एक कथा निगडित आहे. असे सांगितले जाते की, अत्री ऋषी आणि अनसूया यांच्या सत्त्वाची परीक्षा घेण्यासाठी ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश येथे आले. अनसूयेचे सत्त्व हरण करण्याचा प्रयत्न करत त्यांनी शेवटी बालरूप धारण केले आणि एका वृक्षाच्या बुंध्यावर आपला निवास केला. या वृक्षाचे दर्शन मंदिरात घेतले जाते.
मंदिरात फिरताना, आम्ही पाहिले की सरस्वतीच्या मूर्तीपुढे एक मोर आपल्या पिसाऱ्याचे नृत्य करत होता. अगदी जवळपास दोन-तीन फुटांवर असलेले हे दृश्य अत्यंत आकर्षक वाटत होते. स्थाणुमल्लास वरण्यासाठी कन्याकुमारी हातात हार घेऊन गेली अनेक शतके येथे उभी आहे.