sri-kshetra-kuravpur-kurgaddi
|| तीर्थक्षेत्र ||
स्थान: आंध्र प्रदेशातील कृष्णा स्टेशनपासून साधारणतः २७ किलोमीटर अंतरावर वसलेले एक निसर्गरम्य बेट आहे.
सत्पुरूष: या पवित्र स्थळाचे मुख्य वैशिष्ट्य म्हणजे श्रीपाद श्रीवल्लभ यांचे वास्तव्य. ते प्रथम दत्तावतार मानले जातात आणि त्यांच्या तपस्वी जवनामुळे हे ठिकाण भक्तांसाठी अत्यंत श्रद्धास्थान आहे.
विशेषता: हे स्थान तपश्चर्या, ध्यानधारणा, आणि उपासनेसाठी अत्यंत उपयुक्त आहे. निसर्गाच्या सान्निध्यात, शांत आणि पवित्र वातावरणामुळे येथे मानसिक शांती मिळते. भक्तांसाठी हे स्थान आध्यात्मिक साधनेसाठी एक आदर्श ठिकाण आहे.
पादुका: या ठिकाणी श्रीपाद श्रीवल्लभ यांच्या पावन पादुका प्रतिष्ठित आहेत, ज्या श्रद्धाळू भक्तांसाठी महान तीर्थस्थान आहे.
कुरवपूर क्षेत्र: आंध्र प्रदेश आणि कर्नाटक सीमेवरील रायचूर जिल्ह्यात वसलेले हे पवित्र स्थान. कुरवपूर हे कृष्णा नदीच्या दोन प्रवाहांमधील एक सुंदर बेट आहे, जे ‘कुरगुड्डी बेट’ म्हणून ओळखले जाते. हे बेट निसर्गाच्या सान्निध्यात असून आध्यात्मिक साधनेसाठी विशेष महत्त्वाचे आहे. याच पवित्र स्थळी दत्तावतार श्रीपाद श्रीवल्लभ यांनी तपश्चर्या केली होती.
श्रीपाद श्रीवल्लभ यांचे योगदान: भगवान दत्तात्रेयांचे पहिले अवतार मानले जाणारे श्रीपाद श्रीवल्लभ यांनी त्यांच्या जीवनात आध्यात्मिक मार्गाचा प्रसार केला. त्यांनी गोकर्ण महाबळेश्वर आणि श्रीशैल पर्वत या तीर्थस्थळांवर वास्तव्य केल्यानंतर अखेर कुरवपूर येथे स्थायिक झाले आणि २२ वर्षे येथे कठोर तपश्चर्या केली. त्यांनी या बेटावर दगडांच्या गुहेत तपश्चर्या करत, औदुंबर वृक्षाखाली अनुष्ठान केले. त्यांच्या साधनेने कुरवपूरला पावित्र्याची ओळख दिली आहे.
कुरवपूरचे निसर्ग सौंदर्य: कुरवपूरच्या निसर्गरम्य परिसरात पादुका, मंदिर, आणि घनदाट वनश्री आहे. या ठिकाणी निसर्ग आणि आध्यात्मिकता एकत्र येतात, ज्यामुळे मनाला शांतता आणि अंतर्मुखता प्राप्त होते. पावसाळ्यात कृष्णा नदीच्या पुरामुळे आणि उन्हाळ्यातील तीव्र उन्हामुळे येथे जाणे आव्हानात्मक असते, परंतु डिसेंबर ते फेब्रुवारी या काळात येथे प्रवास सुखकारक असतो.
श्रीपाद श्रीवल्लभांचा तिरोहित दिन: ‘आश्विन वद्य द्वादशी’ हा दिवस श्रीपाद श्रीवल्लभांच्या निजानंदगमनाचा म्हणजेच तिरोहित होण्याचा दिवस आहे. या दिवशी कुरवपूरमध्ये मोठा उत्सव साजरा केला जातो आणि भक्तांची मोठी गर्दी होते.
कुरवपूरला जाण्याचा मार्ग: रायचूरपासून २९ कि. मी. अंतरावरील आतकूर गावातून थोडे अंतर चालत कृष्णा नदीच्या काठावर पोहोचता येते. सध्या नदी पार करण्यासाठी नावांची सोय उपलब्ध आहे, त्यामुळे पलीकडील कुरवपूर बेटावर पोहोचणे सोयीचे झाले आहे. कृष्णा नदी पार करताना त्या प्रवाहातील अजस्त्र शिळांवरून जाण्याचा अनुभव अद्वितीय असतो.
बेटावरचे स्थळे: कुरवपूर हे साधारणतः तीन मैल लांब आणि तीन फर्लांग रुंद आहे. हे बेट कूर्माकार असून, येथे श्रीपाद श्रीवल्लभांचे मंदिर आणि त्यांच्या पावन पादुका आहेत. हे संपूर्ण बेट निसर्गाच्या कुशीत असून, भक्तांसाठी ते एक आदर्श आध्यात्मिक साधनेसाठीचे स्थान आहे.
श्रीपाद मंदिराचे वर्णन: श्रीपाद श्रीवल्लभांचे मंदिर एक ऐसपैस आणि अत्यंत पवित्र स्थळ आहे. मंदिराच्या मुख्य दरवाजाच्या दोन्ही बाजूला मोठे दगडी कट्टे आहेत, जेथे बसण्याची व्यवस्था आहे. त्या कट्ट्यांच्या शेजारी दगडांच्या भिंती उभारल्या आहेत. महाद्वारावर एक भव्य कमान आहे, जिच्या खाली वाकून भक्त नम्रतेने प्रवेश करतात. मंदिरात प्रवेश केल्यानंतर दोन्ही बाजूस पहारेकऱ्यांच्या बसण्यासाठी दोन देवड्या आहेत.
मंदिराच्या परिसरात भव्य अश्वत्थ (पिंपळ) आणि कडुनिंब वृक्ष आहेत, ज्यांना दगडी पार बांधला आहे. या पाराच्या उत्तरेकडील दोन्ही कोपऱ्यांवर घडीव दगडांची सुंदर वृंदावने उभारली आहेत. पारावर दोन दक्षिणाभिमुख मंदिरे असून, एका मंदिरात काळ्या शाळिग्राम शिळेची सुंदर मारुतीची मूर्ती स्थापित आहे. दुसऱ्या मंदिरात केशवमूर्ती आणि शिवलिंग पादुका विराजमान आहेत.
या पवित्र स्थळाच्या समोरच मुख्य पूजास्थान आहे, ज्याला ‘निर्गुण पीठ’ म्हणतात. येथेच श्रीपाद श्रीवल्लभ जप, तप, अनुष्ठान यांसारख्या विविध साधना करत असत. या ठिकाणी पादुका नसल्या तरी, तेथील अदृश्य अस्तित्व भक्तांना जाणवते. या स्थळावर दिव्य अनुभूतींचा अनुभव घेण्यासाठी साधनेची तयारी आवश्यक असते.
पुरातन वटवृक्षाचे महत्त्व–
श्रीपाद श्रीवल्लभ यांच्या अनुष्ठानाच्या जागेवर असलेला हा वटवृक्ष अत्यंत पुरातन आहे, ज्याची आयु ९०० वर्षांहून अधिक आहे. या विशाल वटवृक्षाच्या ढोलीत एक मोठा सर्प निवास करतो, ज्यामुळे या ठिकाणाचे धार्मिक महत्त्व अधिक वाढते. याच पवित्र स्थानावर सोलापूर येथील भक्तमंडळींनी श्रद्धेने श्रीपाद श्रीवल्लभांची मूर्ती आणि पादुका प्रतिष्ठापित केल्या आहेत. वटवृक्षाच्या सावलीत भक्तांना अध्यात्मिक शांततेचा अनुभव मिळतो, ज्यामुळे हे ठिकाण भक्तांसाठी तपश्चर्या आणि साधनेसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
श्री टेंबेस्वामी गुहेचे वर्णन–
श्री वासुदेवानंद सरस्वती टेंबेस्वामी यांनी १९१० साली या निसर्गनिर्मित, प्राचीन गुहेत चातुर्मास केले होते. ही गुहा अत्यंत चिंचोळी असून, त्यामध्ये केवळ एक व्यक्तीच बसू शकते. श्री टेंबेस्वामी महाराजांनी या ठिकाणी तपश्चर्या केली आणि संकट निवारणासाठी प्रसिद्ध असलेल्या “घोरकष्टोधरण स्तोत्राची” रचना येथेच केली.
सध्या या गुहेच्या ठिकाणी एक छोटे शिवमंदिर उभारले गेले आहे. गुहेच्या परिसरात अलौकिक शांतता आणि अध्यात्मिक ऊर्जा जाणवते, जी कुरवपूरच्या निरव आणि पवित्र वातावरणात अनुभवली जाते.
कुरवपूर हे कर्नाटकातील रायचूर जिल्ह्यात कृष्णा नदीच्या एका बेटावर वसलेले आहे. चारही बाजूंनी पाण्याने वेढलेल्या या क्षेत्रातच श्रीपाद वल्लभांनी चौदा वर्षे तपश्चर्या केली होती. याच ठिकाणी श्री वासुदेवानंद सरस्वतींना ‘दिगंबरा दिगंबरा श्रीपाद वल्लभ दिगंबरा’ या अठरा अक्षरी मंत्राचा साक्षात्कार झाला होता. याच गुहेत त्यांचे वास्तव्य झाले होते आणि याच ठिकाणी श्री पाचलेगावकर महाराजांनाही श्रीपाद वल्लभांचा साक्षात्कार झाला होता.
कुरवपूर जवळील पंचदेव पहाड गावात विठ्ठल बाबांनी वल्लभपूरम नावाचा आश्रम स्थापन केला आहे. या आश्रमात निवास आणि भोजनाची उत्तम सोय आहे. स्वत:च्या वाहनाने प्रवास करणाऱ्यांसाठी गाडी पार्किंगची सुविधाही उपलब्ध आहे. या आश्रमात श्री श्रीपाद वल्लभांचा दरबार आहे, आणि येथेच श्रीपाद श्रीवल्लभ सूर्यनमस्कार करण्यासाठी येत असत, ज्याच्या खुणा आजही पाहावयास मिळतात.
औदुंबर वृक्षाचे तपोभूमीचे महत्त्व–
कुरवपूरच्या बेटावर असलेला औदुंबर वृक्ष अत्यंत भव्य आणि मनोहर आहे. या वृक्षाच्या परिसरात, पारायण करण्यासाठी एक दगडी कट्टा बांधला आहे, ज्याचा वापर यात्रेकरूंसाठी केला जातो. येथील पूजारी आणि त्यांच्या कुटुंबीयांकडून यात्रेकरूंसाठी राहण्याची, भोजनाची आणि चहापाण्याची सोय नाममात्र खर्चात केली जाते. हे बेट एक तपोभूमी असल्याने, इथे कोणतेही व्यावसायिक साधन नाही.
श्री गुरुदत्तांची सेवा, पारायण, जप आणि अनुष्ठान करण्याची इच्छा असलेल्या साधकांसाठी हे स्थान म्हणजे एक प्रकारे स्वर्गच आहे. येथे कुठलाही व्यत्यय नाही; नाही स्पीकर, नाही रेडिओ, नाही टीव्ही—फक्त शांतता आणि एकांत आहे. या ठिकाणाचे महत्त्व सांगण्यावरून, वाचण्यावरून किंवा ऐकण्यावरून कळत नाही; जसे साखरेचा गोडवा तिला चाखल्याशिवाय समजत नाही, तसेच येथे प्रत्यक्ष अनुभवल्याशिवाय या स्थानाचे महत्त्व समजू शकत नाही.
या पवित्र भूमीने अनेक महात्म्यांचे पायस्पर्श अनुभवले आहेत. श्री टेंबेस्वामी, श्री श्रीधरस्वामी, श्री नानामहाराज तराणेकर, श्री पोखरापूरकर महाराज, श्री गुळवणीमहाराज, श्री कवीश्वर, श्री मामादेशपांडे आणि इतर तपस्वी साधकांनी येथे आपले ध्यान व साधना केली आहे. त्यामुळे या ठिकाणाला विशेष पावनता लाभली आहे.
कृष्णा नदीच्या विशाल पात्रात असलेल्या अनेक शिळा पाहून असे वाटते, की इथल्या ऋषी-मुनी ध्यानस्थ अवस्थेत त्या शिळांच्या रूपातच आजही येथे बसले आहेत. एक जुनी प्रथा आहे की, देवदर्शनासाठी हातपाय धुतल्याशिवाय मंदिरात प्रवेश करावा नये. याच नियमामुळे कुरवपूरच्या मंदिरातही पाय धुतल्याशिवाय प्रवेश मिळत नाही. कृष्णा नदीच्या पाण्यात पाय ठेवताच, जगाच्या सर्व चिंता मागे राहतात, आणि फक्त श्रीपाद श्रीवल्लभांचे मंदिरच दिसते.
श्री गुरुचरित्रातील कुरवपूरमधील पवित्र कथा
श्री गुरुचरित्राच्या १० व्या अध्यायात, एक मनोहर कथा सादर केली आहे. यानुसार, श्रीपाद श्रीवल्लभांचे प्रिय शिष्य वल्लभेष नवस फेडण्यासाठी कुरवपूरला जात असताना, चोरांनी त्याला अडवून त्याची हत्या केली. श्रीपाद श्रीवल्लभांनी आपल्या भक्तांची सुरक्षितता सुनिश्चित करण्यासाठी, अवतार संपल्यानंतरही तेथे प्रकटले आणि आपल्या भक्त वल्लभेषला पुनः जिवंत केले.
या गुरु-शिष्याची ही अद्वितीय कथा मंथनगड या ठिकाणी घडली, जे कुरवपूरपासून सुमारे ३० किलोमीटर अंतरावर आहे. या पवित्र स्थळी आज श्रीपाद श्रीवल्लभांचे एक मंदिर उभे आहे, जे भक्तांना या दिव्य घटनेची आठवण करून देत आहे.
श्री गुरुचरित्रातील कुरवपूरमधील महात्म्य
श्री गुरुचरित्राच्या दहाव्या अध्यायात, श्रीपाद श्रीवल्लभ आणि त्यांचे निस्सम भक्त वल्लभेष यांची एक अद्वितीय कथा सादर केली आहे. यानुसार, श्रीपाद श्रीवल्लभांचे भक्त वल्लभेष एकदा कुरवपूरमध्ये श्रीगुरूंचे दर्शन घेण्यासाठी निघाले होते. मात्र, मार्गातच चोरांनी त्यांना अडवून त्यांची हत्या केली. श्रीपाद श्रीवल्लभांनी त्यांच्या भक्तांचे रक्षण करण्यासाठी, या घटनेनंतर तिथे प्रकट होऊन वल्लभेषला पुनर्जीवित केले.
हे सर्व सांगताना सिद्धयोग्यांनी नामधारकास स्पष्ट केले की, श्रीगुरुदत्तात्रेय विश्वव्यापक परमात्मा आहेत. त्यांनी कुरवपूरात गुप्तरुपात रहात असले तरी जगाच्या उद्धारणासाठी अनंत अवतार घेतले आहेत. प्राचीन काळी परशुराम तसेच श्रीराम यांनीही गुप्तरुपात अवतार घेतले होते. भगवान विष्णू सागरात असूनही अनेक अवतार घेतात. म्हणूनच श्रीपाद श्रीवल्लभ कुरवपूरमध्ये गुप्तपणे असले तरी विविध काळी अवतार घेतात.
गुरुभक्ती कधीही व्यर्थ जात नाही. गुरु आपल्या भक्तांची परीक्षा घेतात आणि खरे भक्त असलेल्यांची उपेक्षा करत नाहीत. त्यांना संकटात असताना चांगल्या प्रकारे मदत केली जाते. एक कथा सांगून सिद्धयोग्यांनी नामधारकाला स्पष्ट केले की, एका ब्राम्हण वल्लभेषने श्रीगुरूंच्या दर्शनासाठी कुरवपूर गाठले होते. व्यापारात मोठा फायदा मिळवण्याचे वचन दिल्यानंतर त्याने श्रीगुरूंची पूजा केली आणि हजार ब्राम्हणांना भोजन दिले.
या कथा सिद्ध करतात की, कुरवपूरमध्ये असलेल्या श्रीपाद श्रीवल्लभांच्या अदृश्य स्वरूपात भक्तांचे रक्षण होत आहे. एकदा वल्लभेष ब्राम्हणाने व्रत म्हणून श्रीगुरूंच्या दर्शनासाठी उशीर केला, तेव्हा त्याला कुरवपूरच्या देवळात पारदर्शक भिंत दाखवून श्रीपाद श्रीवल्लभांची वास्तविक उपस्थिति दिसली. स्वामींचे दिव्य स्वरूप आणि त्यांच्या भक्तांवरील प्रेम यांचे वर्णन करताना कथा सांगते की, श्रीपाद श्रीवल्लभ भक्तांचे रक्षण करतात आणि त्यांच्या भक्तांच्या जीवनात अदृश्यपणे उपस्थित राहतात.
या कथेमध्ये गुरुचरित्राने दाखवले की, सद्गुरूंची कृपा व कोप हे दोन्ही जीवनाला एकच दिशा देतात. श्री गुरुचरित्रामृतातील ‘कुरवपूरक्षेत्र महिमा’ हा अध्याय भक्तांच्या आस्थेचे आणि गुरुच्या कृपेचे महत्व स्पष्ट करतो.
श्रीक्षेत्र कुरवपूर – काकड आरतीतील पद
ठी उठी श्री दत्तात्रेया श्रीपाद श्रीवल्लभ सदया ||धृ||
उठी उठी श्री दत्तात्रेया श्रीपाद श्रीवल्लभ सदया ||धृ||
पंच पंच उष:काळ जाहला
अरुणोदय सप्त पंच घटीला
*अष्टपंच प्राप्त काळा *
उदय पावे रवि पूत
उठी उठी श्री दत्तात्रेया
श्रीपाद श्रीवल्लभ सदया
उठी उठी श्री दत्तात्रेया ||१||
आले अमरेन्द्रादि अमर
संत साधू मुनिवर
समग्र आले नारी नर
काकडी आरती पहावया
उठी उठी श्री दत्तात्रेया
श्रीपाद श्रीवल्लभ सदया
उठी उठी श्री दत्तात्रेया ||२||
नमिता पूर्ण मनोरथ होती
त्रिविध ताप समूळ हरती
पूर्वज समस्त उद्धरती
काकड आरती देखिलिया
उठी उठी श्री दत्तात्रेया
श्रीपाद श्रीवल्लभ सदया
उठी उठी श्री दत्तात्रेया ||३||
वेगे उठता सद्गुरु मूर्ती
सकळीक पादाम्बुज वंदिती
सगुणी ध्याती ओवाळिती
विश्व-व्यापक परमात्मा
उठी उठी श्री दत्तात्रेया
श्रीपाद श्रीवल्लभ सदया
उठी उठी श्री दत्तात्रेया ||४||
गुरु त्रय मूर्ती आश्रम घेऊन
तरुवरी ब्रीद रक्षणार्थ राहून
स्मरता तारिसी जन संपूर्ण
रक्षिसी गुरुभक्त सर्वदा
उठी उठी श्री दत्तात्रेया
श्रीपाद श्रीवल्लभ सदया
उठी उठी श्री दत्तात्रेया ||५||
श्रीपाद श्रीवल्लभ स्तोत्र
श्रीपाद वल्लभ गुरोः वदनारविन्दं
वैराग्य दीप्ति परमोज्वलमद्वितीयम् ।
मन्दस्मितं सुमधुरं करुणार्द्र नेत्रं
संसार-ताप-हरणं सततं स्मरामि ।।
श्रीपाद वल्लभ गुरोः करकल्पवृक्षं
भक्तेष्ट – दान – निरतं रिपुसंक्षयं वै ।
संस्मरणमात्र चिति – जागरणं सुभद्रं
संसार – भीति – शमनं सततं भजामि ।।
श्रीपाद वल्लभ गुरोः परमेश्वरस्य
योगीश्र्वरस्य शिवशक्ति समन्वितस्य ।
श्री पर्वतस्य शिखरं खलु सन्निविष्टं
त्रैलोक्य – पावन – पदाब्जमहं नमामि।।
श्रीपाद श्रीवल्लभ आरती
श्रीपाद श्रीवल्लभ यतीवर भगवन् गुरुकिर्ते |
नाना नर सुरवर गण संस्तुत करुणामय मुर्ते |
नित्यानंद समाधी समाहित मानस परिपुर्ते |
मुनीजन मानस हंस परात्पर, मुनीजन मानस हंस परात्पर|
जय जय गुरुमुर्ते, हर हर गुरुमुर्ते |
श्रीपाद श्रीवल्लभ यतीवर भगवन् गुरुमुर्ते ||१||
स्रुष्टी स्थिती लय कारण शंकर परिपुर्ण स्फुर्ते |
चरण युगे भुसुर गण पालक दारीत आवर्ते |
दुरित विनाशक क्रुष्णा तट मठ विहरण परिपुर्ते |
कल्पतरु औदुंबरच्छाये, कल्पतरु औदुंबरच्छाये |
निविशिष्टा पुर्ते, निविशिष्टा पुर्ते ||२||
मामथी क्रुपय वनांथ जीवन भुवन व्यावर्ते |
करुणाकर मामुद्धर गतीतम् गुरुमया गर्ते |
त्वतपद् शेखर तीर्थ सतगुरु त्वतपद् व्यावर्ते |
भारतीनाथे यती प्रतिपालय, भारतीनाथे यती प्रतिपालय |
भवभय पाशहर्ते, भवभय पाशहर्ते ||३||
*श्रीपाद श्रीवल्लभ यतीवर भगवन् गुरुकिर्ते ||
श्री नृसिंह सरस्वती स्वामी महाराज अष्टक स्तोत्र
इंदु कोटि तेजकीर्ण सिंधुभक्त वत्सलं।
नंदनासुनंदनेंदु इंदिराक्ष श्री गुरुम्।
गंध माल्य अक्षतादि वृंद देव वंदितं।
वंदयामी नारसिंह सरस्वतीश पाहिमां॥१॥
माया पाश अंध:कार छायादूर भास्करं।
आयताक्षी पाहि श्रीयावल्ल्भेश नायकं।
सेव्य भक्ती वृंदवरद भूयो भूयो नमाम्यहं।
वंदयामी नारसिंह सरस्वतीश पाहिमां॥२॥
चित्तजादि वर्गषटक मत्तवारणां कुशं।
तत्वसार शोभीतात्म दत्त श्री वल्लभं।
उत्तमावतार भूत कर्तू भक्त श्री वत्सलं।
वंदयामी नारसिंह सरस्वतीश पाहिमां॥३॥
व्योम रवी वायु तेज भूमी कर्तुमीश्वरं।
काम क्रोध मोह रहित सोम सूर्य लोचनं।
कामितार्थ दांतभक्त कामधेनू श्री गुरुं।
वंदयामी नारसिंह सरस्वतीश पाहिमां॥४॥
पुंडरीक आयताक्ष कुंड्लेंदु तेजसं।
चंडदुरीत खंडनार्थ दंडधारी श्री गुरुं।
मंडलीक मौलीमार्तंड भासिता नं नं।
वंदयामी नारसिंह सरस्वतीश पाहिमां॥।५॥
वेदशास्त्र स्तुत्य पाद आदिमूर्ती श्री गुरुं।
नादकलातीत कल्प पाद पाय सेव्ययं।
सेव्य भक्ती वृंदवरद भूयो भूयो नमाम्य हं।
वंदयामी नारसिंह सरस्वतीश पाहिमां॥।६॥
अष्टयोग तत्वनिष्ठ तुष्ट ज्ञान नवारिधीं।
कृष्णा वेणीतीर वास पंच नद्य संगमं।
कष्ट दैन्य दूर भक्त तुष्ट काम्य दायकं।
वंदयामी नारसिंह सरस्वतीश पाहिमां॥।७॥
नारसिंह सरस्वतीश नाम अष्ट मौक्तिकं।
हार कृत्य शारदेन गंगाधराख्या स्यात्मजं।
वारुणीक देवदिक्ष गुरुमुर्ती तोषितं।
परमात्मा नंदश्रीया पुत्रपौत्र दायकं।
वंदयामी नारसिंह सरस्वतीश पाहिमां॥।८॥
नारसिंह सरस्वतीश अष्टकंच य: पठेत।
घोर संसार सिंधु तारण्याख्य साधनं।
सारज्ञान दीर्घ मायुरारोग्यादि संपदाम।
चातुर्वर्गकाम्य लोका वारंवार य: पठेत।
वंदयामी नारसिंह सरस्वतीश पाहिमां॥।९॥
श्रीक्षेत्र कुरवपूर विशिष्ट
श्रीक्षेत्र कुरवपूर हे प्राचीन दत्तक्षेत्र असून श्रीपाद श्रीवल्लभ दत्तात्रेयांचे प्रथम अवतार मानले जाते. त्यांच्या जन्मस्थळी पीठापूर, आंध्र प्रदेश, वयाच्या सोळा वर्षांच्या आसपास त्यांनी संपूर्ण भारतभर भ्रमण केले आणि कुरवपूर येथे येऊन स्थायिक झाले. श्रीवासुदेवानंद सरस्वती महाराजांनी या ठिकाणाचा शोध लावला. येथे श्रीपाद श्रीवल्लभांच्या पादुका आहेत आणि टेंबेस्वामींची गुहा आहे. या गुहेमध्ये श्रीधर स्वामींचा देखील वास्तव्य होता. कुरवपूर येथे टेंबेस्वामींनी घोरकष्टोद्धरण स्तोत्राची रचना केली आहे.
कुरवपूर, रायचूर तालुक्यातील एक खेडे आहे, कर्नाटक आणि आंध्र राज्यांच्या सीमेत, कृष्णा-भीमा नद्यांच्या संगमस्थळी एक बेट आहे. या बेटाच्या आसपास कृष्णा नदीच्या प्रवाहात आणखी काही बेटे आहेत जसे जितामित्रबेट, नारगड्डी (नारबेट) आणि कुरुगड्डी. कुरवपूरच्या जवळच्या गावात श्रीपादस्वामी राहात होते. एक विद्वान ब्राह्मणाच्या पोटी महामूर्ख मुलगा जन्मला, त्याला ज्ञान प्राप्त झाले नाही. त्याच्या आईने आत्महत्या करण्याचा विचार केला, परंतु श्रीपादांनी त्याच्यावर कृपा केली आणि त्याला ज्ञान दिले.
दुसरीकडे, एक धोबी जो दररोज श्रीपादांना साष्टांग नमस्कार करायचा, त्याला एकदा श्रीपादांनी सांगितले की ते सुखी राज्य करणार. पुढील जन्मात तो बीदरचा राजा झाला आणि श्रीपादस्वामींच्या सेवेसाठी आला.
कुरवपूर येथे श्रीपादस्वामी सूर्यनमस्कार घालण्यासाठी येत असत. कर्नाटकात रायचूरजवळ, कुरवपूर एक प्राचीन स्थान आहे. येथे धर्मशाळा आणि भोजन व्यवस्था आहे. श्रीपाद श्रीवल्लभांच्या पादूका येथे आहेत आणि त्यांनी तपश्चर्या केली आहे.
कुरवपूरचे मंदिर दगडी आहे, दोन पायऱ्या आणि भव्य अश्वत्थ वृक्षांसह. येथे पूजा, अभिषेक आणि अनुष्ठान नियमितपणे केले जातात. स्थानिक भक्तांचे श्रद्धा स्थान म्हणून या क्षेत्राची मान्यता आहे.