shri-nageshwar-mandir-parner
|| तीर्थक्षेत्र ||
पारनेर हे अहमदनगर जिल्ह्यातील एक ऐतिहासिक महत्वाचे गाव असून, ते तालुक्याचे मुख्य ठिकाण आहे. या गावाचे नाव पराशर ऋषींच्या नावावरून पडले आहे, कारण हेच ते स्थळ आहे जिथे पराशर ऋषींनी यज्ञ केले होते. महर्षी वसिष्ठांचे नातू आणि महाभारताचे रचयिता श्री वेद व्यासांचे वडील, पराशर ऋषी, यांच्याशी संबंधित असल्याने पारनेर हे एक धार्मिकदृष्ट्या महत्त्वपूर्ण स्थान मानले जाते.
पारनेरला “प्रतिकाशी” म्हणून ओळखले जाते कारण येथे महादेवाचे बारा ज्योतिर्लिंग स्थित आहेत, ज्यामुळे या गावाचे धार्मिक स्थान विशेष बनते.
पारनेरचे आणखी एक वैशिष्ट्य म्हणजे येथील पुरातन मंदिरे. या मंदिरांपैकी एक म्हणजे श्री नागेश्वर मंदिर, जे पारनेर बसस्थानकाच्या जवळ नागेश्वर गल्लीत स्थित आहे.
हे मंदिर एकेकाळी अतिशय प्राचीन स्वरूपात होते, परंतु रंगरंगोटी व जीर्णोद्धार झाल्यामुळे त्याचे मूळ रूप थोडेसे बदलले आहे. मंदिराच्या वास्तुशिल्पात पूर्वाभिमुख मुखमंडप, सभामंडप, आणि गर्भगृहाचा समावेश आहे.
मंदिराच्या प्रवेशद्वाराच्या चौकटीत महिषासुरमर्दिनीचे अप्रतिम शिल्प आहे, तर सभामंडपात श्री गणेशाच्या तीन सुंदर मूर्ती आहेत. मंदिराच्या समोर एका लहान चौथऱ्यावर नंदी व त्याच्या शेजारी नागाची शिल्पे दिसतात, जी मंदिराच्या धार्मिक महत्त्वाचे प्रतीक आहेत.
मंदिराच्या डाव्या बाजूस असलेली प्राचीन बारव या ठिकाणाच्या ऐतिहासिकतेची साक्ष देते.
श्री पराशर ऋषींच्या पुण्यभूमीतील पंचक्रोशीमध्ये असलेल्या बारा ज्योतिर्लिंगांपैकी नागेश्वर हे मंदिर एक महत्त्वाचे तीर्थक्षेत्र आहे, जे पारनेरकरांसाठी श्रद्धेचे स्थान आहे. मंदिराच्या शेजारी पेशवेकालीन श्रीराम मंदिरही आहे, जे आणखी एक ऐतिहासिक ठिकाण म्हणून ओळखले जाते.