तीर्थक्षेत्र
shree-datta-mandir-rastewada
|| तीर्थक्षेत्र ||
पुणे शहरातील रास्तापेठ येथे स्थित श्री दत्तमंदिर एक प्राचीन आणि पवित्र धार्मिक स्थळ आहे. हे मंदिर सरदार रास्ते घराण्याच्या पेशवेकालीन भव्य वाड्याच्या मागील भागात स्थित आहे. ह्या वाड्याच्या परिसरात एक जुने श्रीरामाचे मंदिर आहे, आणि त्याला लागूनच श्री दत्तात्रेयाचे पूर्वाभिमुख मंदिर आहे. हे स्थान श्री नृसिंहसरस्वतीच्या तीर्थस्थान म्हणून प्रसिद्ध आहे.
श्री दत्तमंदिरात एक प्राचीन औदुंबर वृक्ष आहे, ज्याच्या तळाशी उत्खनन केल्यावर श्री दत्त पादुका मिळाल्या. त्या पादुकांची विधीपूर्वक स्थापना करून येथे एक लहानसे मंदिर उभारण्यात आले. हे मंदिर सरदार रास्ते यांच्या प्रार्थनेसाठी व त्यांच्या भक्तीभावासाठी उभारण्यात आले.
सरदार रास्ते यांचे देवभाविक कारभारी श्री. परांजपे यांनी रास्ते सरकारांची परवानगी घेऊन मंदिराच्या स्थापनेसाठी काम केले.
श्री दत्तमंदिराचे स्थापन १७७८ च्या आसपास झाल्याचे मानले जाते, आणि आजही या स्थानाची पावित्रता आणि प्रभाव प्रकट होत आहे. मंदिरात श्री दत्तात्रेयाची एकमुखी पाषाणमूर्ती असून, त्यावर रंगीन फुलांची आकर्षक सजावट केली जाते. दत्तजयंतीसारख्या धार्मिक उत्सवांसाठी येथे विशेष कार्यक्रम आयोजित केले जातात, तसेच प्रत्येक पौर्णिमेला दत्ताची पालखी मिरवली जाते.
श्री दत्तमंदिराच्या दर्शनाने अनेक भक्तांना विविध व्याधी आणि समस्यांपासून मुक्ती मिळाल्याचे सांगितले जाते. त्यामुळे भक्त येथे नियमितपणे येऊन दर्शन घेतात आणि नवस बोलतात. हे मंदिर पुण्यातील एक प्राचीन शक्तीपीठ मानले जाते, ज्यावर भक्तांची गाढ श्रद्धा आहे.
श्री दत्त पादुकांचे आणि श्री दत्तात्रेयाच्या मूर्तीसमोर दर्शन घेतल्याने अनेक भक्तांची आंतरिक शांती आणि पावित्रता अनुभवली जाते. अशोकराव रास्ते यांची मंदिराची देखभाल भक्तीभावाने केली जाते. या मंदिराच्या तपस्वी परंपरेचा उल्लेख एक जर्मन महिलेने “श्री दत्त परंपरा” या प्रबंधात केला आहे, ज्यात या श्री दत्त स्थानाचे विशेष महत्व दिले आहे.
अशा प्रकारे, रास्तापेठ येथील श्री दत्तमंदिर हे पुण्यातील एक धार्मिक आणि आध्यात्मिक केंद्र आहे, जे दत्तभक्तांसाठी एक महत्त्वपूर्ण तीर्थस्थान मानले जाते.