तीर्थक्षेत्र

शेषशायी विष्णूचे रूप कालावरील नियंत्रण ठेवण्याचे कार्य करते. शेषवर स्थित असल्याने विष्णूला ग्रह, नक्षत्रे आणि तारे यावर नियंत्रण ठेवणे सोपे जाते, कारण सर्व ग्रह आणि तारे शेषाच्या कुंडलीत बांधलेले असतात. शास्त्रानुसार, विष्णूला ‘शांताकार भुजगशयनं’ असे संबोधले जाते, आणि त्याचे हे रूप शेषशायी विष्णू म्हणून ओळखले जाते. हे मंदिर कृष्णा आणि वेण्णा नदीच्या संगमावर स्थित माहूली येथे आहे.

वास्तविक माहितीप्रमाणे, या मंदिराचे बांधकाम इ.स. १६९५ मध्ये झालेले आहे. धर्मडे घराण्याच्या (धमांडावार्य) संस्थानीकांनी दान केलेल्या मंदिराचे हे एक विशेष स्थान आहे.

मंदिरातील मूळ मूळ वैशिष्ट्यपूर्ण आहे. विष्णू पाच फण्याच्या शेषावर शयन करत आहेत. त्याच्या हातात शंख, चक्र आणि सपत्रकमळ आहे, आणि नाभीतून उगवलेल्या कमळावर ब्रह्मा देव विराजमान आहेत. लक्ष्मी देवी पापाशी स्थित आहेत, तर तळाशी गरुड वाहन आहे.

sheshashyi-vishnu-mandir-sangam-mahuli-satara

संपूर्ण मूळ मूळ आणि प्रभावळ एकाच पाषाणात कोरलेली आहे. किर्तीमुखाच्या खाली शेषशायी विष्णूची मूळ मूळ आहे. गाभाऱ्याच्या प्रवेशद्वारावर गणपती आहे आणि गाभाऱ्याच्या दोन्ही बाजूला अवि-या आहेत, ज्यांचे छत दगडाच्या अडवलेल्यावर उभारलेले आहे, हे मंदिराच्या वास्तुकलेचे एक विशेष वैशिष्ट्य आहे.

२०१७ मध्ये, मंदिराचे जिर्णोध्दार कार्य करण्यात आले आहे. घमेंड कुटूंबीय व मनोज आणि दीपक पाटील यांच्या सहकार्याने मंदिराच्या नवीन कळसाचे अरोहन करण्यात आले आहे. पत्की गुरुजी येथे पुजा-आर्चा करतात. २०१७ मध्ये केलेल्या जिर्णोध्दारामुळे मंदिराची स्थिती सुधारली असून, हे एक पवित्र आणि ऐतिहासिक स्थान आहे.