sant-venabai
संत वेणाबाई
संत वेणाबाईंच्या जीवनातील महत्त्वाचा टप्पा म्हणजे समर्थ रामदास स्वामींच्या भेटीचा प्रसंग. एकदा स्वामी भिक्षेसाठी त्यांच्या घरी आले आणि तेव्हा वेणाबाईंनी त्यांना एकनाथी भागवत वाचन करत असताना प्रश्न विचारला. यावर स्वामींच्या मनावर त्या प्रश्नाचा गहरा प्रभाव पडला आणि त्यांनी वेणाबाईंना शिष्य म्हणून स्वीकारले. यानंतर वेणाबाईंच्या जीवनात एक परिवर्तन घडले.
वेणाबाई यांना समर्थ रामदास स्वामींच्या मार्गदर्शनाखाली कीर्तन करण्याची संधी मिळाली. त्या काळात विधवा स्त्रियांना कीर्तन करणे हे एक क्रांतिकारी पाऊल होते. वेणाबाईंच्या कीर्तनामुळे त्यांनी समाजातील लोकांना भक्तिरंगाने प्रेरित केले. त्यांच्या कीर्तनांची आवड वाढली आणि त्या सामाजातील लोकांच्या श्रद्धेचा एक महत्त्वाचा भाग बनल्या.
त्यांच्या जीवनातील आणखी एक मोठा प्रसंग म्हणजे विषप्रयोगाचा हल्ला. त्यावेळी त्यांना विष पचवण्याची संधी मिळाली, जे काही लोकांनी त्यांच्यावर केले होते. त्यानंतर, या कर्माच्या परिणामस्वरूप त्यांच्याशी संबंधित निंदकांनी पश्चात्ताप केला आणि त्यांची क्षमा मागितली.
संत वेणाबाई यांचा प्रभाव केवळ त्यांच्या भक्तिरंगामुळे नाही, तर त्यांच्या लेखनामुळे देखील आहे. त्यांनी विविध धार्मिक ग्रंथ आणि अभंग लिहिले आहेत, ज्यामध्ये ‘सीतास्वयंवर’, ‘रामायण’, ‘उपदेशरहस्य’ आणि ‘सिंहासन’ यांचा समावेश आहे. त्यांचे लेखन सोपे, परंतु गहिरं तत्त्वज्ञान दाखवणारे आहे. त्यांच्या विचारांमध्ये देवतेसंबंधी, भक्ति आणि मानवतेचा महत्त्वाचा संदेश आहे.