संत वर्धमान महावीर-मंदिरे (sant-vardhaman-mahavir-mandire) 99 Divine Mahavir Mandir

तीर्थक्षेत्र

sant-vardhaman-mahavir-mandire

|| तीर्थक्षेत्र ||

श्री महावीर जैन मंदिर, राजस्थानातील एक प्रख्यात धार्मिक स्थळ आहे. या मंदिरात २४ व्या तीर्थंकर श्री वर्धमान महावीर यांच्या २९ फूट उंचीची भव्य मूर्ती प्रतिष्ठापित आहे.

अशी मान्यता आहे की, महावीर जींच्या २५०० व्या जन्मजयंतीनिमित्त या भव्य मूर्तीची स्थापना करण्यात आली.

मंदिराचा परिसर अतिशय शांत आणि आध्यात्मिक वातावरणाने नटलेला आहे, जिथे भक्तगण मोठ्या श्रद्धेने महावीर जींच्या दर्शनासाठी येतात.

या मूर्तीचे विशेष महत्त्व आहे कारण ती जैन धर्मातील महान आदर्शांचे प्रतीक मानली जाते.

मंदिराच्या स्थापत्यशैलीत प्राचीन भारतीय वास्तुशिल्पाचे दर्शन घडते, ज्यामुळे हा परिसर केवळ धार्मिकच नाही तर सांस्कृतिक वारशाचाही भाग आहे.

भक्तांसाठी येथे येणे म्हणजे एका दिव्य अनुभूतीचा अनुभव असतो, जिथे त्यांना शांती आणि आध्यात्मिक ऊर्जा मिळते.

श्री महावीर जैन मंदिर हा जैन धर्मीयांसाठी अत्यंत महत्त्वाचा तीर्थक्षेत्र आहे आणि त्याचं सांस्कृतिक व धार्मिक महत्त्व राजस्थानाच्या वारशामध्ये अनन्यसाधारण स्थान धरून आहे.

पार्श्वनाथ मंदिर–

मध्य प्रदेशातील खजुराहो येथे स्थित एक ऐतिहासिक आणि धार्मिक महत्त्व असलेले जैन मंदिर आहे. हे मंदिर दहाव्या शतकात बांधले गेले असून, जरी ते सुरुवातीला आदित्यनाथ यांना समर्पित होते, तरी १० व्या शतकात भगवान पार्श्वनाथ यांच्या पुतळ्याची स्थापना झाल्यामुळे, आज ते पार्श्वनाथ मंदिर म्हणून ओळखले जाते.

हे मंदिर भारतीय वास्तुशिल्पकलेचे अद्वितीय उदाहरण मानले जाते. खजुराहोच्या इतर मंदिरांप्रमाणेच, या मंदिरातही उत्कृष्ट कोरीवकाम आणि प्राचीन वास्तुकलेची नजाकत दिसून येते. मंदिराच्या भिंतींवर प्राचीन काळातील विविध शिल्पे आणि कलात्मक नक्षीकाम केलेले आहे, ज्यामुळे या वास्तूला अनमोल सांस्कृतिक महत्त्व प्राप्त झाले आहे.

पार्श्वनाथ मंदिरात येणारे भाविक केवळ धार्मिक दर्शनासाठीच येत नाहीत, तर ते या मंदिराच्या ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक वारशाचा आदरही करतात. मंदिराचा शांत आणि पवित्र वातावरण भाविकांना एक अनोखी आध्यात्मिक अनुभूती देतो. खजुराहोच्या मंदिर समूहाचा एक भाग असलेले पार्श्वनाथ मंदिर, भारतीय पुरातन वास्तुकलेचा एक खजिना आहे, आणि त्याचे जतन आणि संवर्धन हे आपले कर्तव्य आहे.

मीरपुर जैन मंदिर-

असे मानले जाते की हे मंदिर ९ व्या शतकात बांधले गेले आहे, ज्यामुळे ते सुमारे ११०० वर्षे जुने आहे.

मीरपुर जैन मंदिर मुख्यतः भगवान पार्श्वनाथ यांना समर्पित आहे आणि जैन धर्मीयांमध्ये याचे विशेष महत्त्व आहे. मंदिरातील शिल्पकला, नक्षीकाम, आणि संगमरवरी कोरीवकाम पाहून मंदिराचे सौंदर्य आपल्या डोळ्यांसमोर उभे राहते. हे मंदिर केवळ धार्मिक महत्त्वासाठीच नाही, तर कलात्मकतेच्या दृष्टीनेही जगभरात प्रसिद्ध आहे.

हेच कारण आहे की वर्ल्ड आणि एनसायक्लोपीडिया ऑफ आर्ट सारख्या प्रतिष्ठित ग्रंथांमध्ये या मंदिराचा उल्लेख करण्यात आला आहे. मंदिराच्या सौंदर्यातून प्राचीन भारतीय स्थापत्यशास्त्राच्या अद्वितीय कौशल्याचे दर्शन घडते, आणि म्हणूनच मीरपुर जैन मंदिर हे जैन धर्मियांसाठी एक पवित्र तीर्थ

क्षेत्र असून, पर्यटकांसाठीही एक महत्त्वपूर्ण ऐतिहासिक वारसा आहे.

मीरपुर जैन मंदिर–

राजस्थानच्या सिरोही जिल्ह्यातील मीरपुर येथे स्थित असून, हे मंदिर आपल्या अप्रतिम सौंदर्यामुळे खूप प्रसिद्ध आहे. संगमरवरी बनलेले हे मंदिर जैन धर्माच्या प्राचीन वास्तुशिल्पकलेचे एक उत्कृष्ट उदाहरण मानले जाते. असे मानले जाते की हे मंदिर ९ व्या शतकात बांधले गेले आहे, ज्यामुळे ते सुमारे ११०० वर्षे जुने आहे.

धर्मनाथ मंदिर-

केरळमधील कोचीन येथे स्थित एक प्रसिद्ध जैन मंदिर आहे. या मंदिरात १५ वे जैन तीर्थंकर भगवान धर्मनाथ यांची पूजा केली जाते, ज्यांचे जीवन आणि शिकवणींना जैन धर्मीयांमध्ये मोठे स्थान आहे.

मंदिराच्या स्थापनेला सुमारे १०० वर्षे होऊन गेली आहेत, आणि ते आपल्या प्राचीन वास्तुशिल्पामुळे विशेष ओळखले जाते. हे मंदिर पूर्णपणे दगडांपासून बनवलेले आहे, ज्यामुळे त्याची रचना अत्यंत भव्य आणि टिकाऊ आहे. या मंदिरात धर्मनाथांची मूर्ती अतिशय शुद्ध आणि भक्तिभावाने सजवलेली आहे, ज्यामुळे येथे येणाऱ्या भक्तांना एक अद्वितीय आध्यात्मिक अनुभव मिळतो.

धर्मनाथ मंदिर केवळ धार्मिक महत्त्वानेच नाही तर स्थापत्य आणि कलात्मक दृष्टिकोनातूनही विशेष आहे. मंदिरातील शांत आणि पवित्र वातावरण भक्तांना मनःशांती आणि आध्यात्मिक आनंद प्रदान करते. केरळमधील जैन समाजासाठी हे मंदिर एक महत्त्वाचे तीर्थक्षेत्र आहे, आणि पर्यटकही येथे येऊन भारतीय स्थापत्यकलेचा अद्वितीय नमुना पाहतात.

धर्मनाथ मंदिराच्या परिसरात दरवर्षी अनेक धार्मिक उत्सव आणि पूजा विधी आयोजित केले जातात, ज्यामुळे येथे येणाऱ्या भक्तांची संख्या वाढत आहे.

शिखर जी मंदिर–

हे जैन धर्मातील अत्यंत महत्त्वाचे आणि पवित्र तीर्थस्थान आहे. झारखंडच्या गिरीडीह जिल्ह्यातील पारसनाथ डोंगरावर स्थित असलेले हे मंदिर जैन समाजात एक अत्यंत आदरयुक्त स्थान राखते.

अनेक जैन भक्त या मंदिराला पारसनाथ मंदिर म्हणूनही ओळखतात. शिखर जी मंदिर हा एक ऐतिहासिक आणि धार्मिक महत्त्व असलेला परिसर आहे, जिथे असे मानले जाते की २० तीर्थंकर आणि जैन धर्माच्या अनेक संतांनी मोक्ष प्राप्त केला. त्यामुळे हे स्थान धार्मिक दृष्ट्या अत्यंत पवित्र मानले जाते.

मंदिराच्या परिसराचे क्षेत्रफळ सुमारे २०० चौरस किलोमीटर आहे आणि ते ४४३० फूट उंच असलेल्या पारसनाथ डोंगरावर स्थित आहे. या उंच डोंगरावर असलेले मंदिर दृष्टीस पडणारे सौंदर्य आणि शांत वातावरणामुळे भक्तांना एक अद्वितीय आध्यात्मिक अनुभव देतं.

शिखर जी मंदिराचे अद्वितीय स्थान आणि धार्मिक महत्त्व यामुळे येथे दरवर्षी अनेक भक्त आणि तीर्थयात्री येतात. मंदिराच्या परिसरात विविध धार्मिक उत्सव, पूजा आणि साधना विधींचे आयोजन करण्यात येते, ज्यामुळे हे स्थान जैन धर्मीयांसाठी अत्यंत महत्वपूर्ण आहे.

डोंगराच्या उंचावर असलेले हे मंदिर त्यांच्या आध्यात्मिक शोध आणि धार्मिक यात्रेचा एक महत्वपूर्ण भाग बनले आहे, जिथे प्रत्येक भक्ताला शांती, समाधान, आणि आत्मिक प्रगतीचा अनुभव मिळतो.

सोनगिरी मंदिर-

सोनगिरी मंदिर ग्वाल्हेर आणि झांसीच्या दरम्यान स्थित एक प्रमुख धार्मिक स्थान आहे, जे भारतातच नाही तर संपूर्ण जगभर प्रसिद्ध आहे. सोनगिरी मंदिराला ‘द गोल्डन पीक’ किंवा ‘सोनागिरी’ म्हणूनही ओळखले जाते, ज्याचे सुंदर वातावरण आणि ऐतिहासिक महत्त्व त्याच्या लोकप्रियतेला वर्धित करते.

या मंदिराच्या परिसरात डोंगरावर ७७ छोटी जैन मंदिरे अस्तित्वात आहेत, ज्यामुळे हा संपूर्ण परिसर जैन धर्मीयांसाठी एक महत्त्वपूर्ण तीर्थक्षेत्र बनला आहे. सोनगिरी मंदिराच्या ऐतिहासिक पार्श्वभूमीवर असे मानले जाते की, येथे एकाच वेळी पंधरा लाख जैन अनुयायांनी मोक्ष प्राप्त केला होता.

मंदिराच्या परिसरातील नयनरम्य दृश्ये आणि आध्यात्मिक वातावरण भक्तांना मनःशांती आणि आत्मिक समाधान प्रदान करतात. येथे भगवान चंद्रप्रभुंची ११ फूट उंचीची भव्य मूर्ती प्रतिष्ठित केली गेली आहे, जी जैन धर्माच्या धार्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्वाचे प्रतीक आहे.

सोनगिरी मंदिराचा परिसर त्याच्या धार्मिक महत्त्वाने आणि ऐतिहासिक कलेने समृद्ध आहे, ज्यामुळे येथे दरवर्षी हजारो भक्त आणि तीर्थयात्री येतात. मंदिरातील शांत आणि पवित्र वातावरण, तसेच आसपासच्या अनेक जैन मंदिरांचा संगम, या स्थळाला आध्यात्मिक ताजगी प्रदान करतो.

रणकपूर जैन मंदिर-

रणकपूर जैन मंदिर राजस्थानमधील एक अत्यंत महत्त्वाचे जैन तीर्थक्षेत्र आहे, ज्याला जैन धर्माच्या पाच प्रमुख तीर्थक्षेत्रांमध्ये समाविष्ट केले जाते. हे मंदिर १५ व्या शतकात राणा कुंभाच्या कालखंडात बांधण्यास सुरवात झाली, आणि ते त्याच्या वास्तुशिल्पासाठी आणि धार्मिक महत्त्वासाठी अत्यंत प्रसिद्ध आहे.

रणकपूर जैन मंदिर जैन धर्माच्या सर्वात मोठ्या आणि प्रभावशाली मंदिरांपैकी एक मानले जाते. हे मंदिर विशेषतः भगवान आदित्यनाथ यांना समर्पित आहे, आणि त्याच्या भव्य आणि ऐतिहासिक स्थापत्यामुळे हे जैन भक्तांमध्ये अत्यंत आदराचे स्थान राखते.

या मंदिराची रचना अत्यंत उत्कृष्ट आहे, ज्यात संगमरवरी पद्धतीने केलेले शिल्पकला आणि विविध जैन शिल्पे दर्शवली गेली आहेत. मंदिराच्या मुख्य सभागृहात अत्यंत कलात्मक आणि नयनरम्य कोरीवकाम केलेले आहे, ज्यात १४४४ स्तंभांचा समावेश आहे. प्रत्येक स्तंभाला अद्वितीय डिझाइन आणि शिल्पे असलेली आहेत, जी जैन स्थापत्यकलेचा एक उत्कृष्ट नमुना दर्शवतात.

रणकपूर जैन मंदिराच्या परिसरात शांतता आणि दिव्यता यांचा संगम आहे, जो भक्तांना एक दिव्य आणि आध्यात्मिक अनुभव प्रदान करतो. मंदिराचे शुद्ध आणि पवित्र वातावरण भक्तांसाठी एक अद्वितीय श्रद्धा अनुभवाचे स्थान आहे. हे मंदिर जैन धर्माच्या सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक वारशाचा एक अमूल्य भाग आहे, आणि त्याचे सांस्कृतिक महत्त्व जगभरात मानले जाते.

गोमतेश्वर बाहुबली मंदिर–

गोमतेश्वर बाहुबली मंदिर कर्नाटकाशी संबंधित म्हैसूर जिल्ह्यातील इंद्रगिरी नावाच्या टेकडीवर स्थित आहे. या मंदिरात एक भव्य ५६ फूट उंच गोमतेश्वर बाहुबलीची मूर्ती आहे, जी एकाच दगडावर कोरलेली आहे. ही मूर्ती जगातील सर्वात उंच मूर्ती मानली जाते, आणि तिच्या अद्वितीयतेमुळे ती जगभर प्रसिद्ध आहे.

गोमतेश्वर बाहुबली यांना जैन धर्माच्या आद्य तीर्थंकर ऋषभनाथ यांचा पुत्र मानले जाते. बाहुबलीच्या जीवनाची गाथा आणि त्याच्या साधनेसाठी त्याची एक विशेष आदरयुक्त स्थान आहे. या मूर्तीत बाहुबलीच्या शांत आणि तत्त्वज्ञानाने समृद्ध व्यक्तिमत्त्वाचे सजीव चित्रण केलेले आहे, ज्यामुळे भक्तांना एक अद्वितीय आध्यात्मिक अनुभव मिळतो.

मंदिराच्या परिसरात असलेल्या या भव्य मूर्तीच्या सौंदर्यामुळे आणि ऐतिहासिक महत्त्वामुळे, हे स्थान जैन धर्मीयांसाठी एक पवित्र तीर्थक्षेत्र बनले आहे. गोमतेश्वर बाहुबलीची मूर्ती इंद्रगिरीच्या टेकडीवर स्थित असून, येथील वातावरण शांत आणि पवित्र आहे.

या मंदिरात दरवर्षी विविध धार्मिक उत्सव आणि समारंभ आयोजित केले जातात, ज्यात लाखो भक्त येऊन त्यांच्या श्रद्धेला व्यक्त करतात. गोमतेश्वर बाहुबली मंदिर जैन धर्माच्या सांस्कृतिक आणि धार्मिक वारशाचे एक महत्वपूर्ण प्रतीक आहे, आणि याच्या स्थापनाने जैन समाजात एक विशेष स्थान प्राप्त केले आहे.

अजीतनाथ मंदिर-

अजीतनाथ मंदिर गुजरातमध्ये स्थित एक प्राचीन आणि पवित्र जैन मंदिर आहे. हे मंदिर इ.स. ११२१ मध्ये चालुक्य वंशातील राजा कुमारपाळ यांनी बांधले होते. मंदिराच्या स्थापत्यकलेत जैन धर्मातील आध्यात्मिकता आणि सांस्कृतिक वारशाचे प्रतिबिंब आढळते.

अजीतनाथ मंदिर हे भगवान अजीतनाथ यांना समर्पित आहे, जे जैन धर्माच्या दुसऱ्या तीर्थंकर आहेत. मंदिराची रचना आणि त्यातील शिल्पे जैन धर्माच्या धार्मिक महत्त्वाचे प्रतीक आहेत, ज्यात भक्तांसाठी एक आध्यात्मिक अनुभव मिळतो.

दरवर्षी कार्तिक आणि चैत्र महिन्यांमध्ये हजारो भाविक भगवान अजीतनाथांच्या दर्शनासाठी या पवित्र ठिकाणी येतात. या काळात येथे विशेष धार्मिक उत्सव आणि समारंभ आयोजित केले जातात, ज्यात जैन अनुयायांची मोठ्या संख्येने उपस्थिती असते. मंदिराचे वातावरण अत्यंत शांत आणि पवित्र आहे, ज्यामुळे भक्तांना एक विशेष धार्मिक अनुभव मिळतो.

अजीतनाथ मंदिर हे जैन धर्माच्या महत्त्वाच्या तीर्थक्षेत्रांपैकी एक मानले जाते, आणि त्याच्या ऐतिहासिक व धार्मिक महत्त्वामुळे, हे स्थान जैन भक्तांसाठी विशेष आदराचे ठिकाण आहे.

नारेली जैन मंदिर-

नारेली जैन मंदिर हे राजस्थानातील अजमेरजवळ, जयपूरच्या परिसरात वसलेले एक भव्य आणि अतिशय प्रसिद्ध जैन मंदिर आहे. या मंदिराचे बांधकाम अत्यंत भव्य असून त्यासाठी १०० कोटी रुपये खर्च करण्यात आले. हे मंदिर १९९४ साली बांधले गेले असून त्याच्या सौंदर्यामुळे आणि वास्तुकलेमुळे लोक दूरदूरवरून येथे येतात.

नारेली जैन मंदिर आधुनिक आणि पारंपारिक स्थापत्यकलेचे एक सुंदर मिश्रण आहे. त्याच्या भव्य रचनेमुळे, मंदिराला भेट देणारे पर्यटक आणि भक्त यांना एक अद्वितीय अनुभव मिळतो. हे मंदिर जैन धर्माच्या आध्यात्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्वाचे प्रतीक आहे, आणि जैन अनुयायांसाठी एक महत्त्वाचे तीर्थस्थान मानले जाते.

मंदिराच्या परिसरात सुंदर बागा आणि विविध शिल्पे पाहायला मिळतात, ज्यामुळे हे स्थान आणखी आकर्षक वाटते. याच्या परिसरात २४ लहान मंदिरे देखील बांधण्यात आली आहेत, ज्यामुळे जैन धर्माच्या २४ तीर्थंकरांना समर्पण व्यक्त केले जाते.

नारेली जैन मंदिराच्या शांत आणि पवित्र वातावरणामुळे भक्तांना येथे मानसिक शांती मिळते, तसेच पर्यटनासाठीही हे एक प्रमुख आकर्षण बनले आहे. हे मंदिर त्याच्या भव्यतेसाठी आणि धार्मिक महत्त्वासाठी ओळखले जाते, ज्यामुळे लाखो भक्त आणि पर्यटक येथे भेट देतात.