अभंग , संत तुकाराम
संत तुकाराम महाराज हे महाराष्ट्रातील एक अत्यंत लोकप्रिय आणि आदरणीय भक्तसंत होते. त्यांचा जन्म १७ व्या शतकात झाला, आणि ते ‘विठोबा’ किंवा ‘रामकृष्ण’ यांच्या भक्ति मार्गाचे प्रचारक होते. संत तुकाराम महाराज हे अभंग लेखन आणि कीर्तन यामुळे प्रसिद्ध आहेत. त्यांच्या जीवन आणि कार्याने एक नवीन भक्तिमार्गाला आकार दिला, जो सामान्य लोकांसाठी अत्यंत सोपा आणि सहज होता.
तुकाराम महाराजांचा जीवनप्रवास अत्यंत कष्टमय होता. त्यांना शहरी समाजाने खूपच दीनवाणी आणि तिरस्कृत केले, परंतु ते कधीही त्यातून न घाबरता, भक्तिरसात बुडाले. तुकाराम महाराजांनी समाजात असलेल्या जातीपातीच्या भेदभावावर प्रहार केला आणि ‘विठोबा’ किंवा ‘रामकृष्ण’ यांच्या भक्तिपंथाच्या माध्यमातून सुसंस्कारित समाजाची स्थापना केली. त्यांचे अभंग ह्या भक्तिमार्गातील एका अनमोल ठेवा आहेत, ज्यात त्यांनी भक्तिरस, प्रेम, आणि भगवानाशी एकरूप होण्याच्या महत्त्वाची शिकवण दिली.
तुकाराम महाराजांनी जे अभंग लिहिले, त्यात त्यांनी दैनंदिन जीवनातील साधे, गोड व चांगले कार्य, भक्ति आणि आस्थेचा संदेश दिला. त्यांच्या अभंगांमध्ये कोणतेही प्रकारचे आडवे विचार, अतिसंप्रदाय किंवा भव्यतेचा आग्रह नाही. त्यातच त्यांचा भक्ति आणि सच्चेपणाचा साक्षात्कार होतो. त्यांची अभंग लेखनाची शैली अत्यंत सहज, सुस्पष्ट आणि गोड होती. संत तुकाराम हे एक विशिष्ट तत्त्वज्ञानी होते, ज्यांनी भक्तीच्या मार्गावर गोड शब्दांत उच्चतम तत्त्वज्ञान सांगितले.
