sant-manakoji-bodhale
|| संत माणकोजी बोधले ||
संत माणकोजी बोधले महाराज हे महाराष्ट्रातील एक अत्यंत लोकप्रिय आणि ऐतिहासिक संत होते. त्यांचा जन्म धामणगाव गावात, बालेघाटाच्या पायथ्याला असलेल्या नागझरी नदीच्या किनाऱ्यावर झाला. माणकोजी महाराजांचा वडीलांचा नाव भानजी आणि आईचे नाव पार्वतीबाई होते. त्यांच्या कुटुंबात युद्धकलेची परंपरा होती, आणि माणकोजी महाराज हे युद्धकलेत विशेष प्रशिक्षित होते.
माणकोजी महाराजांनी आपल्या जीवनात अनेक चमत्कार केले आणि साधारण जनतेला भगवंताच्या अस्तित्वाची अनुभूती दिली. त्यांचे सर्वात महत्त्वाचे कार्य म्हणजे त्यांचा भक्तिरसात बुडालेला जीवनमार्ग आणि विठोबा भक्तीसाठी केलेली समर्पण. पंढरपूरच्या विठोबाशी त्यांचा विशेष संबंध होता, आणि त्यांनी विठोबाच्या कृपेमुळे ‘बोधले’ हे आडनाव स्वीकारले.
धामणगावमध्ये विठोबाची मूर्ती प्रतिष्ठापित करून त्यांनी भक्तिमार्गाची मोठी प्रतिष्ठा निर्माण केली. त्यावेळी संत तुकाराम महाराज आणि रामदास स्वामी यांच्यासारख्या मोठ्या संतांची उपस्थिती होती. संत माणकोजी बोधले महाराजांच्या एकशे दहा अभंग ‘सरकारी सकलसंत गाथा’ मध्ये सापडतात, ज्यामुळे त्यांचे कार्य अजूनही भक्तांच्या हृदयात जिवंत आहे.
संत माणकोजी बोधले महाराजांनी आपल्या जीवनात दुष्काळी परिस्थितीवर मात केली आणि गरीब आणि वंचितांना मदतीचा हात दिला. त्यांनी धान्याची पेवे लुटली आणि हुरड्यात आलेले पीक वारकऱ्यांना दिले, ज्यामुळे त्यांचे कार्य एक आदर्श बनले.
धामणगाव येथे आषाढी आणि कार्तिकी एकादशीच्या दिवशी विशेष भक्तिराज उत्सव आयोजित केले जातात, ज्यामध्ये भक्त विठोबा पंढरपूरची पालखी घेऊन धामणगावमध्ये येतात.
