sant-mahatma-basaveshwar
संत महात्मा बसवेश्वर
महात्मा बसवेश्वर हे कर्नाटकमधील एक अत्यंत प्रभावशाली संत आणि समाजसुधारक होते. त्यांचा जन्म 1105 मध्ये कर्नाटकातील इंगळेश्वर-बागेवाडी या गावात झाला. त्यांचे कार्य मुख्यतः धर्म, समाज आणि संस्कृतीत सुधारणा करण्यावर केंद्रित होते. बसवेश्वरांनी आपल्या जीवनात समता, बंधुत्व, न्याय आणि आत्मशुद्धतेच्या तत्त्वांचा पुरस्कार केला.
महात्मा बसवेश्वरांनी ‘अनुभव मंटप’ या संस्थेची स्थापना केली, ज्याचे महत्त्व केवळ धार्मिक दृष्टिकोनातून नव्हे, तर सामाजिक, राजकीय आणि सांस्कृतिक दृष्टीकोनातून देखील होतं. अनुभव मंटप हे एक प्रकारे लोकशाहीतल्या चर्चांचे एक प्रारंभिक रूप होते. येथे विविध जात, धर्म आणि पंथांतील लोक एकत्र येऊन आपले विचार मांडायचे आणि समाजातील अडचणींवर चर्चा करायचे.
बसवेश्वरांचा दृष्टिकोन समाजातील असमानतेला विरोध करणारा होता. त्यांनी जातिवाद, धार्मिक कर्मकांड आणि अंधश्रद्धेचा विरोध केला. त्यांचा विश्वास होता की, प्रत्येक व्यक्तीला समान अधिकार मिळायला हवे आणि कोणत्याही प्रकारच्या भेदभावाशिवाय सर्व समाजाला धर्माची उपासना करण्याचा अधिकार आहे.
त्यांच्या वचनसाहित्यामध्ये त्यांनी जीवनातील सत्य आणि धर्माच्या मार्गदर्शनाने समाज सुधारण्यासाठी मार्गदर्शन दिले. त्यांनी आपला कार्यक्षेत्र प्रामुख्याने लिंगायत समाजासाठी निर्धारित केले, परंतु त्यांचे विचार आजही सर्व समाजासाठी उपयुक्त आहेत.
महात्मा बसवेश्वरांचे विचार आणि कार्य अजूनही कर्नाटक, महाराष्ट्र आणि इतर राज्यांत प्रेरणादायक ठरतात. त्यांच्या योगदानामुळे, समाजातील एकात्मता, बंधुत्व आणि न्याय यांचे महत्त्व वाढले. आजही त्यांचे शिकवण अनेक लोकांच्या जीवनात प्रबोधनाची प्रेरणा देत आहेत.