sant-dnyaneshwar-gatha
संत ज्ञानेश्वर
संत ज्ञानेश्वर महाराज हे मराठी संत, योगी, आणि भक्तिमार्गाचे महान प्रचारक होते. त्यांचा जन्म १२ व्या शतकाच्या उत्तरार्धात झाला आणि ते ‘ज्ञानेश्वरी’ या ग्रंथाचे लेखक म्हणून ओळखले जातात. संत ज्ञानेश्वरांच्या योगदानामुळे मराठी भक्ति साहित्याला एक नवीन दिशा मिळाली. त्यांच्या अभंगांनी, ओवयांनी आणि तत्त्वज्ञानाने लोकांना भक्तिरंगात रंगवले आणि संतपंथाच्या मार्गावर चालायला प्रेरित केले.
ज्ञानेश्वरी हा संत ज्ञानेश्वरांचा प्रमुख ग्रंथ आहे. ह्या ग्रंथात त्यांनी भगवद्गीतेचे मराठीत भाषांतर केले, आणि त्या भाषांतराद्वारे गीतेतील गूढ तत्त्वज्ञान सोप्या आणि सहज भाषेत सर्व लोकांना समजावले. त्यांची गूढतत्त्वज्ञानाची आणि भक्तिरचनांची शैली अद्वितीय होती. ज्ञानेश्वरीतून त्यांनी धर्म, कर्म, भक्ती, आणि योग यावर अत्यंत सुस्पष्ट विचार मांडले.
संत ज्ञानेश्वरांच्या जीवनाच्या अनेक गोष्टींमध्ये एक गहन तत्त्वज्ञान व प्रगल्भता दिसून येते. त्यांनी आपल्या जीवनात अनुभवलेली लहान-मोठ्या अडचणी, त्रास, आणि परित्याग यावर अत्यंत साधेपणाने विचार व्यक्त केले. संत ज्ञानेश्वरांचा संदेश होता की, आत्मा हे परमेश्वराचे अंश आहे आणि त्याच्याशी एकरूप होण्यासाठी भक्तिपंथ आवश्यक आहे.
त्यांचे अभंग किंवा ओव्या केवळ शब्दांच्या कडेलोटांत बंदिस्त नाहीत, तर त्या हृदयापासून उमठलेल्या असतात. त्यात शंकराचार्याच्या अद्वैत वचनांचा गाभा छुपा आहे, परंतु ते ते सर्वसामान्य लोकांच्या समजुतीला तितकेच पोहोचवण्याचा प्रयत्न करतात.
|| संत ज्ञानेश्वर||
संत ज्ञानेश्वर तीर्थक्षेत्र
संत ज्ञानेश्वर महाराजांचे अलौकिक जीवन आणि कार्य या तीर्थक्षेत्राशी निगडित आहे. अलंदी, पुणे जिल्ह्यातील हे पवित्र तीर्थक्षेत्र म्हणजेच “संत ज्ञानेश्वर माउलींचा समाधी स्थळ.” येथे संत ज्ञानेश्वर महाराजांनी निर्वाण घेतले आणि त्यांची समाधी बांधली गेली.
