sant-bahinabai
संत बहिणाबाई
संत बहिणाबाई हे मराठी संत साहित्याच्या इतिहासातील एक अत्यंत महत्त्वपूर्ण नाव आहे. त्या संत तुकाराम यांच्या समकालीन होत्या आणि वारकरी संप्रदायातील एक महान स्त्री संत, कवयित्री आणि भक्तिमहात्म्या म्हणून ओळखल्या जातात. संत बहिणाबाईंचा जन्म शके १५५१ मध्ये देवगांव या ठिकाणी झाला. त्यांचे जीवन अत्यंत साधे आणि भक्तिरसमय होते. त्या एका पारंपरिक कुटुंबातील होत्या आणि त्यांच्या जीवनाचा उद्देश पूर्णपणे भक्ति, ज्ञान, आणि तुकारामांच्या वचनीत सापडलेल्या तत्त्वज्ञानावर आधारित होता.
बहिणाबाईंच्या जीवनातील एक महत्त्वाचा भाग म्हणजे त्यांची तुकाराम महाराजांवरील अपार श्रद्धा आणि त्यांच्या अभंगांचा प्रभाव. त्यांना तुकारामांच्या शब्दांतून उच्चतम भक्तीचा अनुभव आला आणि त्यांच्या संप्रदायात रमता-रमता त्यांनी आपले जीवन समर्पित केले. संत तुकारामांच्या शिक्षांनुसार संत बहिणाबाईने आपल्या जीवनात एकाग्रता, तपस्या, आणि परमार्थी जीवनाची नवा दृष्टिकोन स्वीकारला.
संत बहिणाबाईंचे एकूण ७३२ अभंग आहेत, ज्यात भक्तिरस आणि दिव्य प्रेरणा समाविष्ट आहे. त्यांचे “संत कृपा झाली इमारत फळा आली” आणि “तुका झालासे कळस” हे प्रसिद्ध अभंग आजही भक्तांमध्ये अत्यंत लोकप्रिय आहेत. या अभंगात त्यांच्या निष्ठेची आणि भक्तिपंथाच्या तत्त्वज्ञानाची गोड गोष्ट सांगितली आहे.