तीर्थक्षेत्र
sangameshwar-mandir-supa
|| तीर्थक्षेत्र ||
नगर-पुणे महामार्गावरील सुपे हे गाव मध्ययुगीन काळात जहागिरीचे गाव म्हणून प्रसिद्ध होते. मराठेशाहीच्या इतिहासात पुणे जिल्ह्यातील सुपे, चाकण, इंदापूर यांना असलेले महत्त्व नगर जिल्ह्यातील सुपे गावालाही होते. या गावाला १६ व्या शतकातील एक गौरवशाली परंपरा लाभली आहे.
गावाच्या पूर्वेला, नगर-पुणे रस्त्याच्या काठावर, अत्यंत देखणे व पुरातन संगमेश्वराचे मंदिर स्थित आहे. हे मंदिर स्थानिक भाविकांसाठी श्रद्धेचे प्रतीक आहे आणि या परिसरातील धार्मिक स्थळांपैकी एक महत्त्वाचे ठिकाण मानले जाते.
संगमेश्वर मंदिर दोन ओढ्यांच्या संगमावर उभे आहे, ज्यामुळे त्याला ‘संगमेश्वर’ असे नाव मिळाले. या मंदिराचे संपूर्ण बांधकाम उत्कृष्ट रेखीव दगडात आहे, जे त्याच्या प्राचीनतेला आणि स्थापत्य सौंदर्याला उजाळा देते.
मंदिर पूर्वाभिमुख असून त्याची रचना मुखमंडप, सभामंडप, आणि गर्भगृह अशा तीन प्रमुख भागांत विभागलेली आहे. गाभाऱ्यात एक शिवलिंग असून, त्यासमोर चौथऱ्यावर अत्यंत नक्षीदार नंदीची मूर्ती आहे. मंदिरावर साडेचार फूट उंच पंचधातूचा कळस आणि अन्य २६ लहान-मोठे कळस बसविलेले आहेत, ज्यामुळे मंदिराच्या भव्यतेत भर पडली आहे.
मंदिराच्या शेजारीच सतीचे एक छोटे मंदिर देखील आहे, ज्याचा जीर्णोद्धार समितीच्या वतीने करण्यात आला आहे. सुपे गावातील हे संगमेश्वर मंदिर धार्मिक आणि ऐतिहासिक दृष्टिकोनातून महत्त्वाचे स्थान असल्याने भाविक आणि पर्यटकांसाठी एक आकर्षण केंद्र बनले आहे.