sangameshwar-mandir-saswad
|| तीर्थक्षेत्र ||
सासवड, पुण्याच्या निकटवर्ती एक ऐतिहासिक नगर, पुरंदर तालुक्याचे मुख्यालय आहे. प्राचीन काळापासून देव आणि संतांची पुण्यभूमी म्हणून ओळखली जाणारी सासवड, पवित्र संगमेश्वर मंदिराच्या शेजारी चांबळी (भोगवती) नदीच्या उत्तरेस वसलेली आहे.
संगमेश्वर मंदिर–
सासवड बसस्थानकापासून सुमारे १ किलोमीटर अंतरावर स्थित संगमेश्वर मंदिर हे पांडवकालीन महादेवाचे एक प्राचीन मंदिर आहे. कन्हा आणि चांबळी (भोगवती) या नदयांच्या संगमावर असलेल्या या मंदिराला ‘संगमेश्वर’ असे नाव दिले गेले आहे.
मंदिराच्या दिशेने जाण्यासाठी चांबळी (भोगवती) नदीवर एक लोखंडी पुल तयार करण्यात आले आहे. मात्र, या वर्षीच्या पावसाळ्यात आलेल्या महापुरामुळे पुलाची स्थिती खालावली आहे. पुल ओलांडून गेल्यावर मंदिराच्या दगडी पायऱ्यांपर्यंत पोहोचता येते. दगडी पायऱ्या चढल्यानंतर, स्थापत्यकला आणि शिल्पकलेचा अद्वितीय दर्शन घेता येतो.
मंदिराच्या प्रवेशद्वारावर एक प्राचीन नंदी दिसतो, जो मंदिराच्या भव्य मंडपाशी संबंधित आहे. मंडपाच्या दोन्ही बाजूंनी दीपमाळा सजवलेली आहेत, आणि मंडपामध्ये एक भव्य नंदी आहे. मंदिराच्या आत दगडी कासव आणि नक्षीकाम अत्यंत आकर्षक आहे.
मंदिराच्या परिसरातील तुळशी वृंदवनाची रचना अत्यंत कल्पक आहे. या तुळशीवृंदावनात, वरच्या भागात तुळशीच्या मध्यभागी शिवलिंग स्थित आहे, आणि खालील पायावर तुळशीला अर्पण केलेले पाणी महादेवाच्या पिंडीवर पडते.
मंदिराच्या दक्षिणेस घाट आणि कन्हा तीर आहे, जिथे खडकेश्वर आणि सतींची मंदिरे आहेत. उत्तरेस चांबळीच्या तीरावर एक महादेवाचे मंदिर स्थित आहे, ज्यामुळे संपूर्ण परिसर धार्मिक व सांस्कृतिक दृष्ट्या महत्त्वपूर्ण ठरतो.