pimpaleshwar-mandir-viroli
|| तीर्थक्षेत्र ||
अहमदनगर जिल्ह्यातील पारनेर तालुक्यात, पारनेरपासून १२ किलोमीटर अंतरावर स्थित, निसर्ग सौंदर्याने संपन्न असलेले विरोळी हे गाव एक छोटीशी गावे आहे. गावाच्या पायथ्याशी, पिंपळ वृक्षांच्या छायेत, वृक्षवेलींच्या सानिध्यात उभे आहे पिंपळेश्वर महादेवाचे प्राचीन मंदिर.
पिंपळेश्वर महादेवाचे हे जागृत देवस्थान स्थानिक लोकांसाठी अत्यंत श्रद्धास्थान आहे. पिंपळ वृक्षाच्या उपस्थितीमुळे येथील शिवलिंगाला “पिंपळे” असे नाव देण्यात आले असल्याचे स्थानिकांच्या माहितीप्रमाणे आहे.
मंदिराच्या संदर्भात एक अद्भुत कथा देखील आहे. दधिची ऋषींचे पुत्र पिंपलाद ऋषी हे एक अत्यंत भक्तिपंथी व्यक्ती होते. त्यांनी काशीविश्वेश्वराची भक्ती केली आणि सेवा केली.
एका दिवशी, काशीविश्वेश्वराने त्यांना तीर्थाटन करण्याची आज्ञा केली. तीर्थाटन करताना पिंपलाद ऋषी जुन्नर तालुक्यातील पिंपळवाडी येथे आले. या सुंदर आणि निसर्गमय परिसराने त्यांना गहिवरून टाकले आणि त्यांनी तिथे ध्यानधारणा सुरू केली.
वृद्धत्वामुळे काशीविश्वेश्वराच्या यात्रा करणे त्यांना शक्य न झाल्यावर, पिंपलाद ऋषींनी आपल्या योगसाधनेच्या माध्यमातून त्यांच्या शीराचे धडापासून विभाजन केले. ते शीर विरोळी गावातील पिंपळेश्वर मंदिराच्या परिसरात पडले, तर धड तिथेच राहिले. काशीविश्वेश्वर त्यांच्या भक्तीने आणि त्यागाने प्रसन्न होऊन पाच ठिकाणी लिंग रूपात प्रकट झाले, आणि या शिवलिंगास “पिंपळेश्वर” हे नाव मिळाले.
मंदिराच्या मुख्य प्रवेशद्वाराच्या पुढे काही पायऱ्या उतरून जावे लागते. त्यानंतर एका पिंपळ वृक्षाच्या खालच्या भागात पिंपलाद ऋषींचे शीर, काळ्या पाषाणातील नंदी आणि शिवलिंग दिसतात. मंदिराच्या जवळच गंगाकुंड आहे, जे बारा महिने पाण्याने भरलेले असते आणि त्याचे पाणी पिण्यायोग्य आहे.
पिंपळेश्वर महादेवाचे मंदिर पश्चिमाभिमुख असून, मंदिराच्या समोर नंदीमंडपात नंदी विराजमान आहे. मंदिराच्या उजव्या बाजूला दोन मोठे वीरगळ ऑईल पेंटने रंगवलेले आहेत.
मंदिराच्या जवळच असलेला तलाव मंदिराच्या सौंदर्यात भर घालतो. निसर्गरम्य परिसर आणि या मंदिरास जोडलेले अद्भुत आख्यायिके यांच्या मुळे पिंपळेश्वर मंदिराची भेट एक अनोखी आणि संस्मरणीय अनुभव देते.