तीर्थक्षेत्र
mohtadevi-tirthakshetra
|| तीर्थक्षेत्र ||
तीर्थक्षेत्र मोहटादेवीचे मंदिर: एक ऐतिहासिक आणि धार्मिक केंद्र
महाराष्ट्रातील अहमदनगर जिल्ह्यातील पाथर्डी तालुक्यात स्थित मोहटादेवीचे मंदिर हे एक महत्वाचे देवीचे देऊळ आहे. हे मंदिर महाराष्ट्रातील देवींच्या प्रमुख मंदिरांपैकी एक मानले जाते.
मोहटादेवीचे तीर्थक्षेत्र पाथर्डी शहराच्या पूर्वेला ९ किलोमीटर अंतरावर स्थित आहे. या मंदिराच्या परिसरात एक प्रमुख मंदिर असून, दुसरे छोटेसे मंदिर टेकडीवर स्थित आहे. जुन्या मंदिराच्या स्थानावर पूर्णपणे नवा आणि आधुनिक मंदिर बांधला गेला आहे, ज्यामध्ये दर्शनासाठी आरामदायक सोयींसह सुविधा आहेत.
या भव्य मंदिराच्या निर्मितीसाठी राजस्थानातील जैसलमेरमधून दगड आणले गेले होते. मंदिराच्या शिलाखंडांवर दीड वर्षे नक्षीकाम आणि कोरीव काम केले गेले. मंदिराचे खांब उभारण्याचे काम पूर्ण झाले आहे, आणि नक्षीकामासाठी १५ कुशल कारागीर नियुक्त करण्यात आले होते. आजही, २०१५ मध्ये, या मंदिर परिसरात विकासकामे प्रगतीपथावर आहेत.
सुमारे १० एकर परिसरात, देवीभक्तांच्या २५ कोटी रुपयांच्या देणग्यांमधून दक्षिण भारतीय पद्धतीचे हे मंदिर उभारले जात आहे. मंदिराच्या परिसरात पाच मजली इमारत, भक्त निवास, भोजनकक्ष, व्हीआयपींच्या निवासाची सोय, देवस्थान समितीचे कार्यालय, आणि कीर्तन व भजनांसाठी एक भव्य मंडप उभारला गेला आहे.
देवीची आरती दिवसभरात तीन वेळा केली जाते: पहाटे ५ वाजता, सकाळी ७ वाजता, दुपारी १२ वाजता आणि सायंकाळी ७ वाजता महाआरती केली जाते. मंदिर दर्शनासाठी पहाटे ५ वाजल्यापासून रात्री १० वाजेपर्यंत खुले असते. नवरात्रीच्या कालावधीत, शारदीय महोत्सवाचे आयोजन देवस्थान समितीच्या वतीने भाविकांसाठी मोठ्या प्रमाणात करण्यात येते. मोहटागडाच्या पायथ्याशी असलेल्या मोहटा गावातून देवीची पालखी आणि मिरवणूक आयोजित केली जाते.
या प्रकारे, मोहटादेवीचे मंदिर एक ऐतिहासिक आणि धार्मिक स्थल असून, भक्तांच्या विविध गरजा आणि सुविधा लक्षात घेऊन विकसित केले गेले आहे.
तीर्थक्षेत्र मोहटादेवीविषयी माहिती-
मोहटादेवीच्या तीर्थक्षेत्राचे वर्णन करताना, तिच्या महानतेचे परिमाण शब्दांतून व्यक्त करणे अत्यंत अवघड आहे. श्रुतीच्या “नेती नेती” या सूत्रानुसार, तिच्या महतीचे वर्णन कितीही केले तरी ते अपुरेच ठरते. जगदंबा तीर्थक्षेत्र मोहटादेवी ह्या सर्व जगाच्या आई आहे.
श्री भगवान वृद्धेश्वर (म्हातारदेव) आणि आदीनाथ गुरु, तसेच सर्व सिद्धांच्या प्रमुख शिष्य श्री भगवान मच्छिंद्रनाथ यांच्या सानिध्यात महायज्ञ आयोजित करण्यात आला होता. या यज्ञाच्या माध्यमातून भगवती श्री जगदंबा देवीची आराधना करण्यात आली. यज्ञाच्या वेळी पृथ्वीवर महादुष्काळ होता, परंतु यज्ञाच्या परिणामस्वरूप दिव्य पर्जन्यवृष्टी झाली, ज्यामुळे भरपूर अन्नाची निर्मिती झाली आणि लोकांची जीवनशैली सुधारली.
यज्ञाच्या पूर्णाहूतीच्या वेळी, यज्ञकुंडातून एक दिव्यशक्ती प्रगट झाली, जी महाशक्ती श्री जगदंबा रेणुका माता म्हणून ओळखली जाते. श्री नवनाथांनी या दिव्य शक्तीचा आशीर्वाद प्राप्त करून जगताच्या कल्याणार्थ शाबरी विद्या आणि कवित्वाची प्राप्ती केली. देवीने नवनाथांना येथे स्थायिक होण्याची आशीर्वाद दिली, आणि नंतर त्या ठिकाणी श्री मोहटादेवी म्हणून प्रकट झाल्या.
जनतेतील विकार, मोह आणि राक्षसांचा वध करून, मोहटादेवीने लोकांना जागृत केले आणि त्यांच्या उपासनेच्या माध्यमातून त्यांची मनोकामना पूर्ण होऊ लागली. देवतेच्या भक्तीने जीवनातील अडचणी, नैराश्य, दुःख, दारिद्र्य, आणि दैवदुर्भाग्य कमी झाले, आणि भक्तांनी सामर्थ्य व बलवत्ता प्राप्त केली.
या पद्धतीने, मोहटादेवीच्या तीर्थक्षेत्राने भक्तांना आध्यात्मिक उन्नती आणि जीवनात सुधारणा आणली आहे, आणि ती आपल्या ऐतिहासिक व धार्मिक महत्त्वामुळे खूप प्रसिद्ध आहे.