ग्रंथ : एकनाथी भागवत

एकनाथी भागवत हा संत एकनाथांनी रचलेला एक महत्त्वपूर्ण आणि अद्वितीय ग्रंथ आहे, जो भक्तिसंप्रदायातील एक अजरामर रचना मानली जाते. या ग्रंथात त्यांनी भागवत पुराणाच्या अकराव्या स्कंधावर सविस्तर विवेचन केले आहे.

संत एकनाथांनी या ग्रंथातून भागवत धर्माचा, भक्तीचा, तत्त्वज्ञानाचा आणि नैतिक शिक्षणाचा गाभा उलगडला आहे. एकनाथी भागवताचे प्रमुख उद्दिष्ट म्हणजे मानवाने ईश्वरभक्तीच्या मार्गावर कसे चालावे, आपल्या जीवनाचे उद्दिष्ट कसे शोधावे, आणि आत्मिक प्रगती कशी साधावी हे समजावून सांगणे.

संत एकनाथांच्या लेखणीतून भागवत पुराणातील उपदेश आणि कथा अधिक सुलभ आणि रसाळ पद्धतीने मांडल्या गेल्या आहेत, ज्यामुळे साध्या-सोप्या भाषेत भक्तांना हा ग्रंथ समजणे सोपे झाले.

या ग्रंथात संत एकनाथांनी गोड, रसाळ आणि ओजस्वी भाषेत भगवंताची स्तुती, भक्तीची महती, तसेच गुरुभक्तीचे महत्त्व अधोरेखित केले आहे. एकनाथी भागवत हा फक्त धार्मिक ग्रंथ नसून, तो समाजसुधारणेचा, मानसिक स्थैर्याचा आणि अध्यात्मिक विकासाचा मार्गदर्शक ग्रंथ आहे.

संत एकनाथांनी एकनाथी भागवत लिहून समाजातील अंधश्रद्धा, जातीभेद, आणि रूढी परंपरांच्या विरोधात एक प्रकारचे बंड पुकारले. त्यांनी या ग्रंथातून जातिव्यवस्थेला विरोध केला आणि सर्व मानवजातीला एकच संदेश दिला, तो म्हणजे “सर्वांनाच भगवंत प्राप्त होऊ शकतो, फक्त भक्ती, प्रामाणिकता आणि साधनेने”.